از بچگی هر فرصت کوچکی که پیدا میکردم، با کتابی در دست یک گوشه کز میکردم. کتاب دزیره را در فرجه امتحانهای پایان سال، زیر باد کولر گازی، خواندم. هنوز هم از یادآوریش خنکی خاصی زیر پوستم میدود.
اما از چند وقت پیش به صرافت افتادم تا ببینم چطوری میتوانم مطالعهام را به سمت و سوی بهتر و تاثیرگذارتری ببرم. نتایجی که بدست آوردم را در اختیار دوستانی که این دغدغه را دارند، قرار میدهم.
این مطلب مخصوص افرادی است که علاقهمندند به کتابخوانی ولی میخواهند مطالعهی موثرتری داشته باشند و از خواندن کتاب بهرهی بیشتری نسبت به یک روخوانی سریع و گذری ببرند.
-
خواندن برای لذت
مهمترین و اولین گام برای خواندن کتاب، لذت بردن از آن است. انسان تا زمانی که از هر چیزی لذت نبرد، توجه و یادگیری به صورت موثر اتفاق نمیافتد. برای این منظور ابتدا باید سلیقهی حوزهی مطالعاتی خود را بیابید. مثلا برای من اولین جایگاه به داستان و رمان اختصاص دارد. من اگر مطلب مهمی که بسیار سخت هم باشد، در قالب داستان بخوانم یا بشنوم، برای همیشه در ذهنم باقی خواهد ماند.
-
هدف گذاری
نکته مهم دیگر این است که بدانیم از خواندن کتاب مورد نظر چه هدفی را دنبال میکنیم. آشنایی با جهانهای متفاوت و بالا یردن سطح آگاهی و همچنین درک عمیقتری نسبت به مسائل مختلف میتواند از اهداف مهم مطالعه باشد.
-
انتخاب کتاب
بعد از آنکه موضوع مورد نظر خود را انتخاب کردید، باید کتاب مناسب در آن حوزه را بیابید. مورتیمر آدلر در کتاب “چگونه کتاب بخوانیم” معتقد است که بهتر است کتابهایی را انتخاب کنیم که از سطح آگاهی و درک ما بالاتر باشند. چرا که اگر قرار باشد مطالب را براحتی و بدون هیچ پیچیدگی، به مغز بفرستیم، عملا دستاورد مهمی نخواهیم داشت.
-
انتخاب محل مناسب برای خواندن
محل مناسب برای مطالعه به این معنی نیست که مبل مخصوص یا محفل خاصی داشته باشید. به این معناست که هر محلی را برای مطالعه انتخاب میکنید، آرام باشد و موانعی برای تمرکز انسان وجود نداشته باشد.
محل مطالعه ممکن است هر جایی باشد، نکتهی مهم این است که مطابق با روحیه و نحوهی تمرکز شخص باشد. مثلا من همیشه عادت داشتم که ریاضی را در شلوغی بخوانم و در مکانی با همهمه، تمرکز بیشتری داشتم.
-
گسترش مطالب
یکی از روشهای موثر مطالعه که تمرکز و یادگیری را بالا میبرد، این است که با مطرح کردن سوال یا پیدا کردن مثال، موضوع را در ذهن خود نهادینه کنیم. یکی از روشهایی که دکتر مجتبی شکوری در صحبتهای خود انجام میدهند، قرار دادن نمونههای عینی از مواردی که خودشان برخورد داشتند و یا برایشان تعریف کردهاند، است. این روش باعث میشود موضوع کاملا در ذهن انسان ثبت شود.
-
یادداشتبرداری
نت برداری و خلاصهنویسی هم از موارد مهم دیگر است. وقتی انسان مطلبی را با کلمات و بیان خود دوبارهنویسی میکند؛ همزمان آن مطلب را برای خود تکرار و ماندگار میکند.
هایلات کردن نکتههای کوتاه و جملههای ارزشمند نیز به ماندن در حافظه انسان خیلی کمک میکند.
-
بهترین زمان مطالعه
برای مطالعه کردن باید سرحال و بانشاط باشید. البته ممکن است مواقعی حوصله مطالعه نداشته باشید، در آن صورت بهتر است زمانی را به خود استراحت بدهید و دوباره شروع کنید. باید این نکته را مد نظر داشته باشید که خیلی به بهانههای ذهنی برای مطالعه نکردن بها ندهید.
-
با برنامه و کمکم مطالعه کنید
انسان همیشه به دنبال بهانههایی برای فرار از انجام کارهای سختی مانند مطالعه و یادگیری است. بنابراین با استفاده از روش خرده عادتها باید کمکم از منطقه امن خود خارج شوید و با برنامهریزی منظم و تعداد صفحات کم شروع کنید.
حرف آخر
هر تغییری کمکم و با صبر اتفاق میافتد. باید برای خارج شدن از منطقه امن خود، صبور باشیم . مطالعه ممکن است برای خیلی از افراد کار سختی به نظر بیاید اما اگر با استفاده از روش خرده عادتها، سبک زندگی خود را عوض کردید و طعم یک مطالعه دلنشین را زیر دندان خود حس کردید؛ دیگر آن را ترک نخواهید کرد.